USA Czyli Upiorny Staruszek Adaś

DLXII ⚫ 24.10.2025 19:00

III rozbiór Polski

Jeszcze jedna audycja poświęcona historii Polski. Jak mógłbym nie skomentować 230. rocznicy podpisania w Petersburgu aktu trzeciego rozbioru Rzeczypospolitej. Władysław Stefanoff napisał niezwykle ciekawą książeczkę "Historyczne migawki", w której zamieścił swoje krótkie refleksje na temat wielu wydarzeń i postaci. Dzisiaj przedstawię kilka "migawek", moich uwag o losach Rzeczypospolitej Obojga Narodów w drugiej połowie XVIII wieku.

Oprę się m.in. na "Rzeczypospolitej Obojga Narodów" Pawła Jasienicy, na "Stanisławie Auguście" Cata Mackiewicza oraz na "Zwrotnicach dziejów" Andrzeja Chwalby i Wojciecha Harpuli.

Zagrają i zaśpiewają m.in. David Cross Band, Asia i Michael Chapman.

Zapraszam serdecznie, Upiorny Staruszek Adaś.

P.S. Na zdjęciu kolekcjonerska moneta wybita przez NBP w ubiegłym roku w serii „Historia monety polskiej”. Na awersie monety umieszczono obok siebie dwa okręgi: z lewej strony z wizerunkiem orła - godłem Rzeczypospolitej Polskiej, napisem RZECZPOSPOLITA POLSKA, rokiem emisji (2024) oraz nominałem: 20 zł. W okręgu z prawej strony – odwzorowany rewers grosza Stanisława Augusta z tarczą pięciopolową. Jako tło wykorzystano medal Jana Filipa Holzhäussera z przedstawieniem Junony Monety, wybity w 1766r. dla upamiętnienia reformy monetarnej i otwarcia nowej mennicy w Warszawie. Na rewersie 20-złotówki głównym elementem jest awers monety Stanisława Augusta z jego monogramem i datą 1786. Tłem, usytuowanym z lewej strony, jest superekslibris króla z pięciopolową tarczą herbową. Stanowi ona pełną analogię do tarczy z monety o nominale 1 grosz. Całość dopełnia napis w otoku: GROSZ Z MIEDZI KRAJOWEJ STANISŁAWA AUGUSTA.

P.P.S. Chaos monetarny, jaki pozostał po czasach saskich, Stanisław August opanował już na początku swojego panowania (1764–1795). Król nie tylko prowadził skuteczną politykę pieniężną, lecz także osobiście dbał o jakość i wygląd monet. Co więcej, kiedy na początku mennica przynosiła straty, pokrywał deficyt z własnej szkatuły. Nowy system monetarny został wprowadzony w 1766 r. na mocy uniwersału Komisji Skarbowej. Bito dukaty, talary oraz najpowszechniejsze monety miedziane: trojaki, grosze, półgrosze szelągi. Niektóre z nich nosiły napis również w języku polskim, który informował o nazwie monety i pochodzeniu krajowego kruszcu wydobywanego wówczas w podkieleckich kopalniach.
[z ulotki NBP]